Bộ 14 nguyên tắc quản trị doanh nghiệp được sáng tạo bởi Henry Fayol không chỉ là bộ nguyên tắc cơ bản đầu tiên trong lĩnh vực quản lý, mà còn được xem là một trong những lý thuyết toàn diện nhất cho đến thời điểm hiện tại. Sự áp dụng thành công của bộ nguyên tắc này đã được nhiều doanh nghiệp chứng minh, giúp quy trình quản lý của họ trở nên hiệu quả hơn, đồng thời đảm bảo sự ổn định và tạo đà cho sự phát triển nhanh chóng của hệ thống doanh nghiệp.
Theo Henry Fayol, quản trị doanh nghiệp bao gồm 14 nguyên tắc cơ bản, cung cấp một khung phương pháp cho việc quản lý toàn diện. Những nguyên tắc này bao gồm:
1. Chuyên môn hóa/phân công hóa lao động
Quy trình phân công lao động phù hợp không chỉ dựa trên tiêu chí năng lực chuyên môn và kỹ năng cá nhân mà còn mang tính đột phá, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp thúc đẩy sự tập trung, tinh thần làm việc và khai thác tối đa điểm mạnh của từng thành viên trong tổ chức, nhằm đạt được hiệu quả công việc tối đa. Nhờ vào việc chuyên môn hóa nhân viên và sự phân công hợp lý, kết quả công việc mà nhóm sản sinh được sẽ được đảm bảo không chỉ về số lượng mà còn về chất lượng.
Bằng cách này, doanh nghiệp có thể tận dụng tối đa tài năng và khả năng của mỗi cá nhân, đồng thời xây dựng một môi trường làm việc tích cực và truyền cảm hứng cho nhân viên.
2. Lãnh đạo đi kèm trách nhiệm tương ứng
Nhà quản lý không chỉ có quyền gia lệnh hay giao việc cho nhân viên, mà còn mang trọng trách và trách nhiệm đồng đi kèm. Để thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình, nhà quản lý cần có một quy trình giao quyền hợp lý, bao gồm cả khả năng yêu cầu sự tham gia quản lý từ một số thành viên có liên quan.
Việc này giúp đảm bảo rằng đội ngũ quản lý hoạt động một cách trách nhiệm, tránh tình trạng vô trách nhiệm và ngăn chặn những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra trong quản trị doanh nghiệp. Bằng cách này, quản lý không chỉ đảm bảo sự hiệu quả và thành công của tổ chức mà còn tạo điều kiện cho sự phát triển và thăng tiến cá nhân của các thành viên trong đội ngũ quản lý.
3. Kỷ luật
Việc thực hiện kỷ luật trong một tổ chức đòi hỏi một hệ thống chi tiết, bao gồm các nguyên tắc, quy chế và quy định được thống nhất với nhau, nhằm đảm bảo rằng tất cả các thành viên trong tổ chức tuân thủ một cách đầy đủ. Kỷ luật là một yếu tố quan trọng và cần được coi trọng trong mọi tổ chức và doanh nghiệp.
Đồng thời, phương pháp áp dụng kỷ luật cũng cần phải phù hợp với tính chất và hoạt động của doanh nghiệp. Bằng cách thiết lập một hệ thống kỷ luật tổ chức, việc áp dụng và thực thi kỷ luật sẽ trở nên công bằng và minh bạch, đồng thời tạo ra một môi trường làm việc chuyên nghiệp và đáng tin cậy.
Ngoài ra, việc áp dụng kỷ luật đúng cách còn giúp thúc đẩy sự đoàn kết và tăng cường hiệu suất làm việc của các thành viên trong tổ chức.
4. Thống nhất lệnh
Cách thức quản lý cần đảm bảo tính thống nhất, đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay, khi tổ chức áp dụng nhiều phương pháp và mô hình quản lý khác nhau, đòi hỏi nhân viên phải tuân theo và thực hiện nhiệm vụ từ các cấp lãnh đạo và khách hàng cùng một lúc. Điều này có thể dẫn đến sự mâu thuẫn, khi các nhà quản lý đưa ra ý kiến trái ngược nhau và nhân viên không biết phải tuân theo ý kiến của ai.
Trong tình huống như vậy, sự thiếu rõ ràng và sự không đồng nhất trong quản lý có thể gây hiểu lầm, nhầm lẫn và thậm chí làm suy yếu hiệu suất công việc. Để khắc phục vấn đề này, tổ chức cần đặt một sự ưu tiên cao vào việc xây dựng một hệ thống quản lý rõ ràng, đồng nhất và minh bạch.
5. Thống nhất chỉ đạo
Để đảm bảo sự hiệu quả và thành công trong việc thực hiện mục tiêu chung, đội ngũ nhân viên với cùng năng lực chuyên môn và kỹ năng cần được làm việc dưới sự lãnh đạo chặt chẽ của một nhà quản lý hoặc cấp trên. Điều này đảm bảo rằng mọi công việc được thực hiện theo một kế hoạch chung và đảm bảo sự phối hợp và thuận lợi trong từng bước hoạt động.
6. Lợi ích chung cần đặt lên trên hết
Trong bộ nguyên tắc quản trị doanh nghiệp của Fayol cũng chỉ ra rằng lợi ích chung của tổ chức phải được đặt lên trên hết. Khi mà nguyên tắc được xây dựng với lý thuyết mọi lợi ích đề có tính trung lập thì chắc chắn yêu cầu về lợi ích của từng cá nhân không được đề cao hơn lợi ích chung của tổ chức. Nhà quản lý phải thực hiện nhiệm vụ hòa giải nếu như trong việc thực hiện lợi ích tổ chức và lợi ích cá nhân có xảy ra mâu thuẫn xung đột và không có sự thống nhất.
7. Thù lao
Thù lao hay chế độ lương thưởng là những yếu tố được quan tâm hàng đầu. Doanh nghiệp cần đảm bảo mức thù lao hay chế độ đãi ngộ công bằng và xứng đáng cho từng thành viên, nhà quản lý trong tổ chức. Cung cấp một môi trường công bằng và tôn trọng đối với các thành viên và nhà quản lý sẽ thúc đẩy sự hài lòng, động lực và sự phát triển cá nhân, đồng thời thu hút và duy trì nhân viên tài năng trong tổ chức.
8. Tập trung hóa
Tập trung hóa là một trong những nguyên tắc căn bản của quản trị doanh nghiệp, và nó mang đến hiệu quả quan trọng cho quá trình cải cách của doanh nghiệp. Ngay cả khi doanh nghiệp áp dụng mô hình cấu trúc phẳng, việc phân phối quyền lực nên tập trung vào một đội ngũ cụ thể. Tập trung quyền lực vào một đội ngũ nhất định giúp tăng cường sự chuyên môn hóa và hiệu suất trong hoạt động của doanh nghiệp.
9. “Xích lãnh đạo”
Mối quan hệ giữa nhân viên và nhà quản lý trong môi trường làm việc cần phải được xây dựng và duy trì một cách chặt chẽ và có chất lượng cao. Trong quá trình giao nhiệm vụ cho nhân viên cấp dưới, cần tuân thủ nguyên tắc hợp lý và rõ ràng, tạo điều kiện để quá trình thực hiện công việc đạt được kết quả tốt, đồng thời có khả năng linh hoạt và không quá cứng nhắc theo quy định. Điều này giúp tạo ra một môi trường làm việc động, khuyến khích sự sáng tạo và đồng thời tăng cường sự tương tác và đồng lòng giữa nhân viên và nhà quản lý.
10. Trật tự
Trong một tổ chức doanh nghiệp, đáng tin cậy và đáng trọng là việc tôn trọng các nhân viên, cho phép họ tỏa sáng với danh tiếng và tiếng nói riêng của mình, và tạo cơ hội cho họ để thể hiện năng lực cá nhân. Mỗi thành viên trong tổ chức nên được công nhận với vai trò và trách nhiệm phù hợp, và có vị trí đặc biệt trong cấu trúc tổ chức để họ luôn cảm thấy rằng mình đóng góp đáng kể cho sự phát triển và thành công của cộng đồng làm việc. Điều này không chỉ tạo ra một môi trường làm việc tích cực và khích lệ sự phát triển cá nhân, mà còn thúc đẩy sự sáng tạo và tinh thần hợp tác trong tổ chức.
11. Sự công bằng
Tính công bằng là một yếu tố vô cùng quan trọng trong mọi tổ chức, đặc biệt là khi nó được thể hiện trong tư tưởng, nguyên tắc và hành động của cả nhân viên lẫn đội ngũ quản lý. Đặt công bằng lên hàng đầu sẽ không chỉ tạo điều kiện cho sự phát triển bền vững, mà còn góp phần nâng cao lòng trung thành và cam kết của nhân viên đối với công ty.
Khi công bằng được thực hiện, mọi người trong tổ chức được đối xử đúng mực và công bằng, không bị ưu ái hoặc kỳ thị. Mọi quyết định và hành động đều được đánh giá dựa trên năng lực, đóng góp và thành tựu cá nhân, thay vì các yếu tố chủ quan hay định kiến cá nhân. Điều này tạo ra một môi trường làm việc cởi mở, khuyến khích sự sáng tạo, và góp phần xây dựng một đội ngũ nhân viên tự tin, có lòng trung thành và sẵn sàng đóng góp hết mình cho sự thành công chung của công ty.
12. Ổn định nhiệm vụ
Để đảm bảo thực hiện công việc theo quy trình và đạt được hiệu quả tối đa, nhân viên cần được tạo điều kiện để làm quen và thích ứng với công việc của mình. Điều này có thể đạt được bằng cách cung cấp cho họ một quá trình hòa nhập chi tiết và thích hợp. Nhân viên nên được định rõ mục tiêu của nhiệm vụ và có thời gian đầy đủ để chuẩn bị và sắp xếp công việc một cách chi tiết.
13. Sáng kiến
Tạo ra ý tưởng sáng tạo trong công việc là một phương pháp mạnh mẽ để nhân viên thể hiện sự nhiệt huyết và tinh thần làm việc tối đa. Việc khám phá và đề xuất các sáng kiến trong công việc không chỉ thể hiện sự sáng tạo và đổi mới, mà còn cho phép nhà quản lý đánh giá chất lượng làm việc của từng cá nhân.
14. Tinh thần đoàn kết
Xây dựng và duy trì sự gắn kết giữa các mối quan hệ trong công việc đóng một vai trò không thể thiếu trong thành công của một doanh nghiệp. Khi mọi người hướng về mục tiêu chung và hành động đồng nhất, tinh thần đoàn kết được thể hiện mạnh mẽ và sẽ tạo ra những kết quả ấn tượng, đồng thời góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp đã chứng minh rằng áp dụng bộ 14 nguyên tắc quản trị doanh nghiệp của Henry Fayol đã đem lại hiệu quả và thành công cho họ. Việc tuân thủ và thực hiện các nguyên tắc này giúp xây dựng một hệ thống quản lý chặt chẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển và tiến bộ của doanh nghiệp.