Điều nguy hiểm khi lãnh đạo chỉ dựa vào tầm nhìn

Trong thời kinh tế khủng hoảng, không thể tránh khỏi sự ra đi và ở lại của một số người. Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng là: ai sẽ có đủ bản lĩnh để ổn định và tiếp tục trụ lại? Đặt cách khác, những nhà lãnh đạo cần phải có những phẩm chất gì để dẫn dắt doanh nghiệp qua những thách thức khó khăn này?

Có tầm nhìn – Phẩm chất tiên quyết của nhà lãnh đạo?

“Tầm nhìn” là câu trả lời phổ biến mà nhiều CEO, quản lý cấp trung và sinh viên từ nhiều quốc gia khác nhau đều đưa ra.

Họ tin rằng, tầm nhìn là nguồn động viên mạnh mẽ, thúc đẩy động lực và khuyến khích mọi người cùng tiến về phía trước. Một lãnh đạo có tầm nhìn sẽ hiểu rõ về sứ mệnh và hướng phát triển của công ty. Họ sẽ tận dụng các nguồn lực một cách hiệu quả và giúp nhân viên phát triển tiềm năng của họ.

Tất cả những lý do trên đều không sai. Mỗi công ty đều khát khao chiếm lĩnh thị trường, trở thành “top of mind” trong tâm trí của khách hàng. Tuy nhiên, dù lãnh đạo có tài năng đến đâu, luôn có những yếu tố bất ngờ có thể ảnh hưởng đến tầm nhìn của họ.

Nói một cách khác, tầm nhìn chỉ là một lời hứa về tương lai. Và trong tương lai đó, mọi thứ đều có thể thay đổi. Không chỉ có những khủng hoảng toàn cầu như đại dịch, mà còn có những biến đổi trong công nghệ, tài nguyên, xu hướng thị trường… làm thay đổi tầm nhìn. Vậy, liệu tầm nhìn có nên được xem là yếu tố hàng đầu của một nhà lãnh đạo?

Trong bối cảnh khủng hoảng chưa biết bao giờ mới kết thúc, có lẽ chúng ta cần phải xem xét lại phẩm chất cần thiết của một nhà lãnh đạo xuất sắc. Người tồn tại ở hiện tại không phải là người có tầm nhìn lớn và xa. Sự tồn tại thuộc về người biết sống trong hiện thực, biết tạm gạt những ước mơ hồng hào để tìm cách ứng biến, nhanh chóng định hình hướng đi tối ưu trong mọi tình huống.

Khả năng ứng biến thể hiện qua những điều gì?

1. Hành động khẩn trương, quyết liệt

Sự bất ngờ của khủng hoảng yêu cầu doanh nghiệp thay đổi đa chiều để thích nghi. Đa số doanh nghiệp cần tối ưu hóa chi phí, cắt giảm nhân sự và điều chỉnh chiến lược bán hàng.

Tìm Hiểu Thêm: Lời giải cho bài toán thúc đẩy tính tự giác của nhân viên

Trong tình hình này, thời gian trở thành yếu tố then chốt. Sự chần chừ, do dự và hoãn trì, cùng với nỗi sợ hãi không dám thay đổi, có thể dẫn đến thất bại.

Theo Tổng thống Hoa Kỳ Franklin Roosevelt, trong giai đoạn Đại Khủng Hoảng năm 1933, “Không có vấn đề nào quá khó nếu chúng ta đối mặt với nó một cách khôn ngoan và quả quyết. Có nhiều cách để giải quyết một vấn đề, nhưng ngồi và nói về nó không phải là cách. Chúng ta cần hành động, và hành động ngay.”

Nike là một ví dụ minh chứng đáng chú ý. Mặc dù ngành bán lẻ là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất, Nike đã chứng kiến sự tăng trưởng hơn 30% trong doanh số bán hàng trực tuyến trên toàn cầu trong ba tháng đầu năm.

Đối mặt với việc nhiều cửa hàng offline phải đóng cửa, Nike đã nhanh chóng chuyển đổi sang kinh doanh trực tuyến, mở rộng kênh phân phối và tối ưu hóa chiến lược trên mạng xã hội. Thay vì qua các đối tác trung gian, Nike tương tác trực tiếp với người tiêu dùng qua hệ thống thẻ hội viên. Hơn nữa, họ không chỉ bán qua các nhà phân phối độc quyền như trước, mà còn mở rộng hợp tác với các công ty thương mại điện tử như Amazon và Alibaba để tăng cường kênh phân phối sản phẩm.

2. Giao tiếp thẳng thắn, trung thực

Giao tiếp trực tiếp và có kế hoạch đối phó rõ ràng là cách lãnh đạo xây dựng niềm tin với những người làm việc cùng.

Trong giai đoạn này, nhiệm vụ của nhà lãnh đạo là cung cấp sự thật, dù có thể khắc nghiệt, về thách thức mà doanh nghiệp đang phải đối mặt; đồng thời, họ cũng phải tạo dựng niềm tin và an ủi nhân viên bằng cách trình bày các biện pháp và kế hoạch cụ thể để vượt qua khó khăn.

Tất cả chúng ta đều có những lo lắng và bất an, và việc chia sẻ chúng cần được thực hiện với sự cảm thông. Hãy tránh việc tạo ra một tương lai tươi sáng nếu không có sự chắc chắn, và hãy tránh chia sẻ những tâm trạng tiêu cực và bế tắc.

Tìm Hiểu Thêm: Giải Quyết Bài Toán Quản Trị Nhân Sự Thông Qua Bốn Phép Tính

Trong trường hợp xấu nhất, khi cần phải sa thải nhân viên, cũng hãy giao tiếp một cách trung thực, dựa trên những lý do chính đáng, và luôn chuẩn bị họ cho sự thay đổi.

3. Liên tục học hỏi và thử nghiệm

Mỗi ngày, khủng hoảng thay đổi và biến động. Để duy trì sự chủ động trong một môi trường đầy hỗn loạn và không rõ ràng như vậy, lãnh đạo cần chấp nhận rằng không có một cuốn cẩm nang đối phó với khủng hoảng cụ thể nào tồn tại. Họ cần luôn tập trung vào hiện tại, không sao lãng và sẵn sàng đối mặt với những thay đổi.

Những nhà lãnh đạo can đảm cũng cần nhận ra rằng, họ có thể mắc sai lầm trong hành động của mình, vì không có ý tưởng hoặc phương pháp nào đảm bảo sự thành công. Quan trọng là phải reag nhạy bén mỗi khi gặp sai lầm, và liên tục học hỏi từ chúng.

Tất cả điều này đều thuộc về một chu trình lặp đi lặp lại: phát triển ý tưởng – thử nghiệm trong thực tế – điều chỉnh để tối ưu hóa nếu có hiệu quả hoặc dứt điểm nếu không cần thiết.

Hãy chia sẻ triển vọng này với nhân viên của bạn, để mọi người đều sẵn lòng thử nghiệm những phương pháp vận hành mới, sẵn sàng đối mặt với sai lầm và linh hoạt thay đổi khi cần thiết. Lầm lỗi và nản lòng về thất bại đều là vô ích và lãng phí thời gian.

Ở một khía cạnh tích cực, cuộc khủng hoảng này, bao gồm cả việc cách ly xã hội và biến động trong môi trường kinh tế, cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp thoát ra khỏi vùng an toàn, tinh chỉnh tư duy, và tự đánh giá lại điểm mạnh và yếu của họ.

Lãnh đạo cần làm gì để tăng khả năng thích nghi?

Tất cả những điều đã được nêu trên đều phản ánh sức mạnh nội tại của nhà lãnh đạo. Một lãnh đạo mạnh mẽ sẽ xây dựng một đội ngũ có đặc điểm tương tự để cùng nhau đối mặt với những thách thức. Hãy nhớ rằng, khó khăn sẽ luôn hiện hữu, và sức mạnh bền bỉ cùng khả năng thích ứng là những yếu tố quan trọng giúp lãnh đạo và doanh nghiệp không bị quỵ ngã.

Tìm Hiểu Thêm: Tổ Chức Doanh Nghiệp Hiệu Quả Với Các Hình Thức Cơ Cấu Tổ Chức

1. Luyện tập chánh niệm

Để phát triển khả năng thích ứng này, một gợi ý cho các nhà lãnh đạo là thực hành thiền chánh niệm. Khi thiền, bạn học cách tập trung vào từng khoảnh khắc của hiện tại, nhận biết và chấp nhận những thách thức đang diễn ra. Từ đó, bạn có thể tỉnh táo lựa chọn cách phản ứng phù hợp và khôn ngoan nhất trong mọi tình huống.

2. Học cách thấu cảm

Hãy thể hiện sự lãnh đạo thông qua sự thấu hiểu và đồng cảm. Trong những thời điểm khủng hoảng, cảm xúc và tâm trạng của con người thường rơi vào tình trạng không chắc chắn. Điều này đặc biệt cần thiết, và lãnh đạo cần có khả năng đồng cảm để hiểu rõ tình hình và chọn lựa cách tiếp cận nhân văn và sử dụng giao tiếp hiệu quả.

Hãy thông báo cho nhân viên của bạn biết rằng họ không đơn độc trong cuộc khủng hoảng này, và tất cả mọi người sẽ được đối xử công bằng và công ty cần sự đóng góp của mọi thành viên. Bạn không thể vượt qua khủng hoảng một mình.

Do đó, hãy duy trì sự tương tác và giao tiếp thường xuyên với nhân viên để tạo động lực và tối ưu hóa khả năng của họ, đồng thời hướng họ đến mục tiêu chung.

Mặc dù tầm nhìn là rất quan trọng, nhưng đôi khi nó có thể là “giam cầm”, hạn chế những gì mà các nhà lãnh đạo có thể đạt được.

Phát triển khả năng thích ứng linh hoạt sẽ giúp nhà lãnh đạo tự do khám phá và đối mặt với mọi thách thức và áp lực. Trong những thời điểm khủng hoảng, khả năng này được rèn luyện và phát triển mạnh mẽ nhất.

Đăng ký tham gia ngay khóa học huấn luyện doanh nghiệp tại TOPCEO để: