Lãnh Đạo Và Quản Lý: Làm Thế Nào Để Doanh Nghiệp Áp Dụng Hiệu Quả?

Thực tế, lãnh đạo và quản lý là hai phương thức hành động riêng biệt và bổ trợ lẫn nhau. Mỗi loại có những chức năng và hoạt động đặc thù riêng, và cả hai đều cần thiết để tạo nên một nhà quản trị thành công trong môi trường kinh doanh ngày càng phức tạp và biến đổi nhanh chóng.

Một lãnh đạo giỏi nhưng quản lý kém cũng không khác gì (hoặc thậm chí có thể tồi hơn) so với một lãnh đạo kém nhưng quản lý giỏi. Thách thức ở đây là làm thế nào để kết hợp và cân bằng sự kỹ năng lãnh đạo và quản lý một cách hiệu quả nhất trong việc quản trị doanh nghiệp.

Chức năng khác biệt: Quản lý là đối phó với rắc rối, còn Lãnh đạo là đối phó với sự thay đổi

Quản lý là nhiệm vụ giải quyết các vấn đề và tình huống phức tạp.

Các quy tắc và phương pháp quản lý thường được tạo ra để xử lý sự rối ren và sự thiếu tổ chức, thường xuất hiện trong các tổ chức lớn trong thế kỷ 20. Kết quả không thể phủ nhận là quản lý hiệu quả có thể mang lại trật tự và sự nhất quán trong các khía cạnh như nhân sự, sản xuất và tăng trưởng doanh thu.

Ngược lại, lãnh đạo là khía cạnh đối mặt với sự thay đổi.

Môi trường kinh doanh ngày càng biến động và cạnh tranh quyết liệt, điều này làm cho vai trò của lãnh đạo trở nên vô cùng quan trọng. Điều này bởi vì các doanh nghiệp không thể duy trì trạng thái tĩnh lặng trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra, tài nguyên trở nên khan hiếm hơn, và việc tuyển dụng và giữ chân nhân tài trở nên khó khăn hơn. Để đảm bảo hiệu suất kinh doanh, lãnh đạo phải dẫn dắt doanh nghiệp đi theo hướng mới.

Một cách để hiểu sự khác biệt này là so sánh với hai chiến thuật quân sự. Trong thời kỳ bình yên, có một chỉ huy ở mức cao, và hệ thống tổ chức chỉ cần quản lý tốt. Trong thời chiến, tất cả mọi người ở mọi cấp bậc đều cần có khả năng lãnh đạo xuất sắc, bởi vì không thể “quản lý” binh sĩ mà không cần lãnh đạo trong tình hình chiến trường.

Chức năng khác biệt dẫn tới 3 hoạt động đặc thù khác biệt nào giữa Quản lý và Lãnh đạo?

Dù là quản lý hay lãnh đạo, cả hai đều thực hiện ba nhiệm vụ chính: đưa ra quyết định, xây dựng mạng lưới con người và quan hệ, và đảm bảo công việc được hoàn thành. Nhưng liệu cách họ tiếp cận và thực hiện những nhiệm vụ này khác biệt nhau ra sao?

Tuy nhiên, cách họ tiếp cận công việc khác nhau. Quản lý thường bắt đầu bằng việc lập kế hoạch, xác định mục tiêu và phân công nhiệm vụ. Trong khi đó, lãnh đạo thường tạo ra một tầm nhìn và chiến lược để thúc đẩy thay đổi.

Quản lý tập trung vào tổ chức và phân công công việc, trong khi lãnh đạo tập trung vào tạo động lực và truyền cảm hứng cho nhân viên.

Cuối cùng, quản lý sử dụng kiểm soát và giải quyết vấn đề để đảm bảo hoàn thành kế hoạch, trong khi lãnh đạo tạo động lực bằng cách khơi gợi nhu cầu và giá trị cá nhân của nhân viên.
 

Định hướng vs. Lập kế hoạch

Lập kế hoạch là một phần của quá trình quản lý, nó có tính chất diễn dịch và thường được thiết kế để tạo trật tự thay vì thay đổi. Đối lập với đó, định hướng hướng tới việc xây dựng tầm nhìn và chiến lược.

Viễn cảnh và chiến lược không nhất thiết phải đầy sáng tạo hoặc quá rộng lớn. Đôi khi, chúng có thể dựa trên ý tưởng chung và được kết hợp với sự đột phá về nội dung hoặc hình thức.

Ví dụ, khi CEO Jan Carlzon tạo ra tầm nhìn biến Scandinavian Airlines (SAS) thành hãng hàng không hàng đầu dành cho người đi công tác thường xuyên, ông không đưa ra ý tưởng mới mẻ trong ngành hàng không. Việc tập trung vào khách hàng thường xuyên đi công tác có thể mang lại hiệu quả kinh doanh, nhưng SAS là hãng hàng không đầu tiên thực hiện điều đó và họ đã thành công.

Một sai lầm phổ biến của các doanh nghiệp “thừa quản lý, thiếu lãnh đạo” là coi lập kế hoạch dài hạn như một biện pháp chữa trị có thể giải quyết mọi vấn đề trong tương lai. Nhưng thực tế lại khác họ.

Khi xảy ra sự cố, việc phải điều chỉnh lại kế hoạch đòi hỏi nhiều công sức và thời gian. Vì vậy, hầu hết các tập đoàn thành công thường giới hạn thời gian lập kế hoạch ngắn hạn càng ngắn càng tốt.

Viễn cảnh và chiến lược có thể giúp trong việc lập kế hoạch ngắn hạn. Nếu thiếu chúng, doanh nghiệp sẽ phải lập kế hoạch cho mọi tình huống có thể xảy ra, làm cho quá trình dự phòng trở nên không hiệu quả. Sẽ không còn thời gian và năng lượng để thực hiện hành động cụ thể.

Điều chỉnh con người vs. Tổ chức và bố trí nhân sự

Đặc điểm quan trọng của các doanh nghiệp hiện đại là sự phụ thuộc lẫn nhau, với mọi người đều có mối liên kết thông qua công việc, kỹ thuật, hệ thống quản lý và cấp bậc. Tuy nhiên, khi doanh nghiệp thay đổi, những mối liên kết này có thể trở thành trở ngại, trừ khi mọi người đồng lòng di chuyển theo một hướng nhất định.

Nếu nhà quản trị chỉ biết cách quản lý mà thiếu hiểu biết về lãnh đạo, họ có thể xem vấn đề này là về cơ cấu tổ chức. Tuy nhiên, điều quan trọng là điều chỉnh con người.

Việc thay đổi tổ chức nhân sự tương tự như việc thay đổi kiến trúc – đòi hỏi sự phù hợp với ngữ cảnh cụ thể. Quá trình này liên quan đến việc lựa chọn cơ cấu công việc, mối quan hệ báo cáo, đào tạo và sắp xếp người phù hợp, xây dựng cơ chế giám sát, và nhiều quyết định phức tạp khác.

Tuy nhiên, điều chỉnh con người lại khác biệt. Nó tập trung vào thách thức trong việc giao tiếp hơn là thiết kế.

Điều chỉnh con người yêu cầu nhà lãnh đạo phải tương tác với nhiều người – không chỉ nhân viên cấp dưới mà còn cấp trên, đồng nghiệp, nhân viên từ các bộ phận khác, nhà cung cấp, khách hàng và quan chức chính phủ. Bất kỳ ai có thể hỗ trợ hoặc cản trở quá trình triển khai viễn cảnh và chiến lược đều đáng để quan tâm.

Doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc thích nghi với sự thay đổi nhanh chóng của thị trường nếu nhân viên cảm thấy bất lực hoặc không muốn thay đổi.

Việc thụ động tuân theo quyết định về cơ cấu nhân sự của nhà quản lý có thể khiến họ cảm thấy thoải mái với tình trạng hiện tại và không muốn thay đổi, ngay cả khi họ hiểu rõ về tầm nhìn. Điều này thường xuất phát từ các lý do như “Điều đó không phù hợp với chính sách của công ty” hoặc “Hãy làm theo lệnh của sếp.”

Điều chỉnh con người giúp khắc phục vấn đề này bằng cách trao quyền cho nhân viên thông qua ít nhất hai cách. Khi tầm nhìn mới được công bố trong doanh nghiệp, nhân viên cấp thấp có thể bắt đầu thực hiện công việc mà không sợ bị trách nhiệm khi làm theo ý sếp, miễn là hành động đó không đi ngược lại tầm nhìn. Ngoài ra, vì tất cả đều hướng đến mục tiêu chung, ít khi xảy ra mâu thuẫn trong việc đề xuất ý kiến sáng tạo.

Câu chuyện về Chuck Trowbridge và Eastman Kodak là ví dụ điển hình cho hiệu quả của việc điều chỉnh con người trong lãnh đạo. Khi Chuck đảm nhận vị trí Tổng giám đốc quản lý, công ty đang gặp khó khăn và không có sự thống nhất trong cách giải quyết vấn đề.

Chuck đã đưa ra một tầm nhìn đơn giản sau đó dành thời gian và nỗ lực lớn để gặp gỡ các cán bộ quan trọng và sử dụng nhiều phương thức khác nhau để truyền tải thông điệp đến tất cả 1500 nhân viên: cuộc họp tập trung, cuộc gặp định kỳ, giao tiếp bằng văn bản như tạp chí nội bộ và hệ thống câu hỏi ẩn danh, đặt biểu đồ kết quả kinh doanh ở khắp mọi nơi,… Thông điệp được ủng hộ ngày càng nhiều và công ty đã trải qua giai đoạn tăng trưởng nhanh chóng.

Tạo động lực vs. Kiểm soát và giải quyết vấn đề

Nếu việc định hướng giúp xác định con đường thích hợp và điều chỉnh giúp đưa con người di chuyển theo hướng đó, thì tạo động lực đảm bảo rằng họ sẽ có đủ năng lượng để vượt qua mọi trở ngại.

Theo quan điểm quản lý, cơ chế kiểm soát so sánh hành động thực tế với kế hoạch để phát hiện và sửa chữa lỗi ngay lập tức. Quy trình quản lý phải luôn đảm bảo an toàn và ít rủi ro nhất có thể, vì vậy chúng không thể dựa vào các yếu tố khác thường hoặc khó đạt được.

Mục tiêu của quản lý và kiểm soát chặt chẽ là giúp những người làm việc thông thường, thực hiện công việc hàng ngày một cách hiệu quả – mục tiêu này không hấp dẫn.

Tuy nhiên, lãnh đạo lại khác biệt. Để đạt được những tầm nhìn lớn, cần sự bùng nổ năng lượng.

Con người có động lực hơn khi được đáp ứng các nhu cầu cá nhân cơ bản như sự tự thể hiện, sự công nhận, lòng tự trọng, cảm giác làm chủ… – những yếu tố này thường là kết quả của việc tạo động lực.

Khi sự thay đổi ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, mọi người cần được tạo động lực để làm việc và phát triển khả năng lãnh đạo. Khi điều này xảy ra, trong doanh nghiệp sẽ có nhiều cá nhân đảm nhiệm các vai trò lãnh đạo cùng một lúc. Điều này quý báu vì bất kỳ tổ chức phức tạp nào khi đối mặt với sự thay đổi cũng cần sự đóng góp sáng tạo từ tất cả mọi vị trí trong hệ thống.

Hãy xem ví dụ về Richard Nicolosi và thành công trong đơn vị sản phẩm giấy của Procter & Gamble (P&G). Khi trở thành Tổng giám đốc, ông ngay lập tức thực hiện định hướng mới, tập trung vào làm việc nhóm và đa dạng hóa vai trò lãnh đạo. Thụ động bổ nhiệm các “hội đồng” và “nhóm mặt hàng” nhỏ trong đơn vị, phù hợp với tầm nhìn tổ chức rằng “mỗi người trong chúng ta là một nhà lãnh đạo.” Nhờ điều này, mọi người được động viên để sáng tạo hơn và đóng góp cho sự thành công, bất kể vị trí của họ trong công ty.

Ứng dụng sự khác nhau giữa Lãnh đạo và Quản lý trong doanh nghiệp như thế nào?

Một sự thực không thể phủ nhận là không phải ai cũng có khả năng xuất sắc trong cả hai lĩnh vực quản lý và lãnh đạo. Một số người có tiềm năng trở thành những người quản lý xuất sắc nhưng lại gặp khó khăn trong việc lãnh đạo một cách hiệu quả. Trong khi đó, có những người có khả năng lãnh đạo nhưng do một số nguyên nhân khác nhau mà họ gặp khó khăn trong việc quản lý.

Hiểu rõ sự khác biệt cơ bản và cách áp dụng của hai kỹ năng này, một nhà quản trị doanh nghiệp có thể tự đánh giá và điều chỉnh bản thân mình. Lựa chọn hướng tiến trong việc quản lý, hoặc linh hoạt cân bằng cả hai theo tình hình cụ thể, đều có thể mang lại kết quả tích cực cho doanh nghiệp. Điều này cũng giúp các công ty xây dựng chiến lược tuyển dụng và đào tạo nhân viên phù hợp cho các vị trí quản lý.

Các công ty thông minh luôn đánh giá cao cả hai loại tài năng và tìm cách tận dụng họ trong tổ chức. Mặc dù không thể tạo ra một người hoàn hảo vừa là nhà lãnh đạo vừa là người quản lý, nhưng doanh nghiệp có thể phát triển những nhân viên tài năng nhất có thể đảm nhận cả hai vai trò này.

Nếu bạn đang tìm kiếm những cách để phát triển năng lực cá nhân cũng như nâng cao hiệu quả kinh doanh, hãy tham gia các khóa đào tạo và chương trình huấn luyện tại TOPCEO. TOPCEO là nơi bạn có thể tìm thấy các giải pháp đào tạo cho đội ngũ nhân viên của bạn và các chương trình huấn luyện kinh doanh dành riêng cho doanh nghiệp của bạn. Chúng tôi cam kết cung cấp những kiến thức và kỹ năng cần thiết để bạn có thể phát triển bản thân cũng như nâng cao hiệu suất kinh doanh của mình. Hãy mạnh dạn đặt ra những bước tiến mới và bắt đầu hành trình đạt đỉnh cao cùng TOPCEO.