Mục Tiêu: Thăng tiến hay Phòng ngừa rủi ro?

Mục tiêu thăng tiến (Promotion focus)

Những người theo đuổi mục tiêu thăng tiến tập trung vào những thành tựu và phần thưởng mà họ sẽ nhận được khi đạt được mục tiêu (lợi ích và phần thưởng) để làm động lực. Họ tự tin trong việc nắm bắt cơ hội, hành động nhanh chóng, dám mơ ước to lớn và suy nghĩ sáng tạo. Mục tiêu thăng tiến thường mang lại kết quả tích cực nhờ vào động lực mà “tầm nhìn” tích cực tạo ra, đồng thời cũng giảm thiểu sự chệch hướng so với mục tiêu mong muốn.

Tuy nhiên, những ưu điểm này đôi khi khiến họ dễ mắc sai lầm vì thiếu suy nghĩ thấu đáo và thường không lập kế hoạch dự phòng. Nhưng đó là cái giá mà họ sẵn lòng trả, vì với họ không gì đáng sợ hơn là bỏ lỡ cơ hội, không đạt được gì và không thể phát triển hơn nữa.

Bạn có thể xem xét theo đuổi mục tiêu thăng tiến nếu:

• Bạn là người lạc quan.
• Bạn hành động nhanh nhạy.
• Bạn mở lòng với những cơ hội mới.
• Luôn tìm kiếm những cách góp phần tích cực.
• Bạn xuất sắc trong việc đưa ra ý tưởng mới và luôn xem xét các lựa chọn thay thế thay vì tiếp tục cách làm cũ.
• Bạn chỉ chuẩn bị cho những tình huống tốt nhất.
• Động lực của bạn đến từ phần thưởng và sự khen ngợi.
• Bạn dễ nản lòng khi mọi thứ không diễn ra như ý muốn.

Ví dụ, đối với một doanh nhân theo đuổi mục tiêu thăng tiến, mục tiêu của họ có thể là “Tôi muốn mở rộng thị phần”, “Tôi muốn tăng gấp đôi doanh thu trong quý tới” hoặc “Tôi muốn trở thành giám đốc kinh doanh”.

Mục tiêu phòng ngừa (Prevention focus)

Ngược lại với mục tiêu thăng tiến, mục tiêu phòng ngừa được đặt ra khi bạn muốn ngăn chặn các hậu quả tiêu cực hoặc tránh xa khỏi những tình huống khó xử.

Nói một cách khác, mục tiêu phòng ngừa định hướng bạn tránh xa những kết quả không mong muốn, hoàn thành trách nhiệm và giữ bản thân an toàn. Họ luôn tỏ ra cảnh giác và không ưa thích rủi ro, thường làm việc với tốc độ chậm và cẩn thận hơn. Mặc dù thường không phải là những người sáng tạo, nhưng họ có khả năng phân tích kỹ lưỡng.

Nhận biết được những đặc điểm của những người tập trung vào mục tiêu phòng ngừa:

• Bạn làm việc chậm rãi nhưng rất cẩn thận và chính xác.
• Bạn dự đoán những kịch bản xấu nhất có thể xảy ra và chuẩn bị cho chúng.
• Bạn gặp áp lực lớn khi phải hoàn thành công việc dưới áp lực thời gian.
• Bạn thích sử dụng các phương pháp đã được kiểm chứng và chứng minh hiệu quả thay vì sáng tạo ra cách làm mới.
• Sự phê bình thường thúc đẩy bạn hành động hơn là lời khen.

Ví dụ, với một doanh nhân có tư duy phòng ngừa, họ có thể đặt ra các mục tiêu như “Tôi không muốn gặp phản ứng tiêu cực từ khách hàng”, “Tôi không muốn gánh tổn thất” hoặc “Tôi không muốn mất việc”.

Lợi ích của việc xác định đúng dạng mục tiêu

Về cơ bản, cả 2 loại mục tiêu đều tạo ra động lực tương đương để hoàn thành, nhưng chúng đến từ 2 tâm lý trái ngược nhau, dẫn đến những hành động khác nhau và phù hợp với hoàn cảnh riêng biệt:

Hầu hết chúng ta thường di chuyển giữa hai loại mục tiêu tuỳ thuộc vào tình huống, nhưng mỗi người thường có xu hướng ưa thích một loại hơn. Điều này ảnh hưởng đến cách chúng ta tập trung, đánh giá và trải nghiệm thành công cũng như thất bại. Loại mục tiêu mà chúng ta chọn cũng xác định những điểm mạnh và yếu của chúng ta, cả ở mặt cá nhân và chuyên môn.

Đây là lý do tại sao đôi khi chúng ta không hiểu tại sao cấp trên hoặc đồng nghiệp của mình lại quyết định như vậy, vì đơn giản họ có ưu tiên mục tiêu khác so với chúng ta.

Nhận biết được loại mục tiêu của mình sẽ giúp bạn nhận biết điểm mạnh và yếu của mình, đồng thời có thể nhận ra và cải thiện những điểm yếu đó. Ví dụ, nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người theo đuổi mục tiêu phòng ngừa thường phù hợp với các công việc theo “tiêu chuẩn và thực tế”, như ghi chép sổ sách, kế toán, kỹ thuật viên,… Công việc đòi hỏi sự chú ý đến chi tiết và quy trình cẩn thận.

Trong khi đó, những người theo đuổi mục tiêu thăng tiến thường có khả năng thành công trong các công việc “mang tính nghệ thuật và khám phá”, như viết, âm nhạc, tư vấn,… Đây là các công việc mà khả năng sáng tạo và tư duy đổi mới được đánh giá cao hơn là tính thực tế.