Áp Dụng 6 Phong Cách Lãnh Đạo Cảm Xúc Trong Quản Trị Nhân Sự

Vậy điều gì tạo nên sự khác biệt này? Câu trả lời nằm ở trí tuệ xúc cảm của người quản trị.

Theo nghiên cứu của Daniel Goleman, một nhà tâm lý học và tác giả nổi tiếng, phong cách lãnh đạo có thể ảnh hưởng tới đến 30% lợi nhuận của công ty.

Goleman đã tìm hiểu mối liên hệ mật thiết giữa trí tuệ xúc cảm và hiệu quả trong lãnh đạo và từ đó đề xuất 6 phong cách lãnh đạo cảm xúc có thể mang lại kết quả mong muốn trong môi trường làm việc.

Các phong cách lãnh đạo cảm xúc theo nghiên cứu của Daniel Goleman bao gồm: Định hướng, Kết nối, Dân chủ, Dẫn đầu, Huấn luyện và Chỉ huy.

Tầm quan trọng của trí tuệ xúc cảm trong lãnh đạo

Trí tuệ xúc cảm (Emotional Intelligence – EI) thường được đề cập dưới khía cạnh chỉ số cảm xúc (Emotional Intelligence Quotient – EQ) của từng người. EQ này mô tả khả năng, kỹ năng và tự nhận thức để nhận biết, đánh giá và điều chỉnh cảm xúc của bản thân và của người khác.

Những nhà lãnh đạo có năng lực thường có trí tuệ xúc cảm ở mức cao. Họ luôn hiểu rõ những cảm xúc mà họ trải qua, ý nghĩa của chúng, và cách chúng có thể ảnh hưởng đến người khác. Họ cũng có độ nhạy bén để nhận biết cảm xúc của người khác và áp dụng cách tiếp cận tích cực nhất.

Lãnh đạo cảm xúc là việc sử dụng trí tuệ xúc cảm để thúc đẩy cảm xúc của những người xung quanh (nhân viên) theo hướng mà họ mong muốn. Tương tự như cách một người chơi golf sử dụng các gậy khác nhau tùy thuộc vào độ khó của từng lần đánh, những nhà lãnh đạo xuất sắc cũng phải biết áp dụng từng phong cách lãnh đạo cảm xúc sao cho phù hợp nhất với từng tình huống cụ thể.

Khi Daniel Goleman tiến hành nghiên cứu trên hơn 3000 nhà lãnh đạo để xác định các hành vi lãnh đạo cụ thể và tác động của chúng lên môi trường công ty, ông nhận thấy rằng khả năng áp dụng các phong cách lãnh đạo cảm xúc thường phụ thuộc vào đặc điểm cá nhân của từng lãnh đạo, tình hình của tổ chức, và đặc điểm riêng của từng nhân viên.

Những người lãnh đạo tài năng thường phải thuần thục ít nhất 4 trong số 6 phong cách lãnh đạo cảm xúc, đặc biệt là phong cách Chỉ huy, Dân chủ, Dẫn đầu và Huấn luyện. Điều này sẽ giúp họ đạt được thành công trong việc quản trị nhân sự và thúc đẩy sự phát triển kinh doanh.

6 phong cách lãnh đạo cảm xúc và cách áp dụng trong quản trị nhân sự

Phong cách Định hướng – The Authoritative (Visionary) Leader

“Hãy đi cùng tôi” là câu nói thể hiện bản chất của phong cách định hướng.

Các nhà lãnh đạo thể hiện khả năng truyền động viên và hướng dẫn mọi người theo một mục tiêu chung. Trong phong cách này, lãnh đạo chỉ định hướng và tạo động lực, chứ không ép buộc nhân viên phải thực hiện công việc theo cách cụ thể như phong cách chỉ huy. Vì vậy, nhân viên cần tự tìm cách để thực hiện kế hoạch và lãnh đạo cần phải thể hiện sự đồng cảm để công việc diễn ra một cách suôn sẻ.

Phong cách định hướng phát huy hiệu quả nhất khi tổ chức cần thay đổi hướng đi, điều này thường xảy ra khi công ty cần điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Tuy nhiên, nếu sử dụng quá thường xuyên, phong cách này có thể làm cho hình ảnh của người lãnh đạo trở nên mơ hồ.

Nền tảng của phong cách này là tự tin và đồng cảm. Để phát triển phong cách này, ngoài việc nâng cao kiến thức chuyên môn và khả năng nhìn xa trông rộng, người lãnh đạo cần phải tỏ ra tự tin và đồng cảm với những người xung quanh. Họ nên thể hiện sự phấn khích về những thay đổi và làm cho nhân viên cảm nhận được sự nhiệt huyết đó. Và quan trọng là khả năng thuyết trình để thuyết phục người khác về tầm nhìn của mình.

Ví dụ: Giả sử bạn đang là trưởng phòng kinh doanh. Để đạt được mục tiêu tăng doanh số bán hàng, bạn đã đề xuất một kế hoạch mới để kích thích cầu sản phẩm. Quy trình này hoàn toàn khác biệt so với những gì nhân viên đã quen thuộc. Khi thông báo cho toàn bộ nhóm, bạn không che giấu sự phấn khích và niềm tin tuyệt đối vào kế hoạch của mình. Cả nhóm ngay lập tức nhận thấy sự đam mê và sự chân thành của bạn, và họ tỏ ra phấn khích để tham gia. Họ hiểu rằng việc thực hiện kế hoạch mới thành công hoặc không thành công hoàn toàn phụ thuộc vào họ, vì vậy họ sẵn sàng đặt nhiều công sức vào việc học hỏi các kỹ năng mới để hỗ trợ công việc của họ.
 

Phong cách Huấn luyện – The Coaching Leader

Bạn có thể dễ dàng nhận diện một nhà lãnh đạo theo phong cách huấn luyện với câu nói quen thuộc: “Hãy thử làm cái này đi”.

Đây là một phong cách lãnh đạo tập trung vào phát triển cá nhân của nhân viên, hướng dẫn họ cách phát triển khả năng của mình và liên kết mục tiêu cá nhân với mục tiêu của tổ chức.

Theo Goleman, “Phương pháp đào tạo hiệu quả nhất là cho những nhân viên muốn chứng minh tài năng của họ và phát triển chuyên môn hơn.” Phong cách này nên được áp dụng khi có thành viên cần hỗ trợ để phát triển kỹ năng trong dài hạn hoặc khi bạn cảm thấy họ có tiềm năng và có thể đóng góp nhiều hơn cho tổ chức sau khi được đào tạo hoặc hướng dẫn.

Tuy nhiên, phong cách đào tạo có thể gây phản tác động nếu nó được thực hiện như một quá trình theo dõi cá nhân từng người, bởi nó có thể làm giảm sự tự tin của họ.

Phong cách đào tạo đòi hỏi mỗi nhà lãnh đạo phải hiểu rõ nhân viên của họ. Chỉ khi họ hiểu, họ mới biết khi nào nhân viên cần hướng dẫn hoặc lời khuyên. Các công cụ như biểu đồ DISC hoặc bài trắc nghiệm MBTI thường được sử dụng bởi những người quản lý nhân sự để hỗ trợ trong việc hiểu rõ tính cách và đặc điểm của nhân viên.

Ví dụ: X là một nhân viên mới trong phòng làm việc đang gặp khó khăn trong việc thích nghi với môi trường công việc. Trong tháng đầu làm việc, anh ta tỏ ra không hài lòng và thường so sánh với công việc trước đây. Bạn đã gặp X và khuyến khích anh ta tận dụng thư viện của tổ chức, nơi anh ta có thể tìm hiểu kiến thức mới trong giờ nghỉ trưa. Bạn cũng đã giao cho X một số dự án để giúp anh ta mở rộng kiến thức và truyền cảm hứng. Thay vì cảm thấy bị áp lực, X đã thể hiện sự phấn khích trước cơ hội này. Sáng sớm sau đó, anh ta đã bắt đầu làm việc trên các dự án của mình với sự cam kết.

Phong cách Kết nối – The Affiliative Leader

Với phương châm “Con người là yếu tố quan trọng nhất”, phong cách kết nối tập trung xây dựng sự hài hòa và mối quan hệ cảm xúc giữa các thành viên. Người lãnh đạo cần khuyến khích mọi người hòa nhập và cùng nhau giải quyết xung đột. Để làm điều này, bạn phải tôn trọng cảm xúc của người khác và đánh giá cao nhu cầu tình cảm của họ.

Vì sự hợp tác được xem xét là yếu tố hàng đầu, phong cách kết nối đặc biệt thích hợp để hàn gắn nhân viên sau những xung đột và bất đồng gây mất lòng tin. Ngoài ra, nhà lãnh đạo nên sử dụng phong cách này để động viên đội nhóm trong những tình huống khó khăn và sau những dự án đầy áp lực.

Để thực hiện phong cách kết nối một cách hiệu quả, nhà lãnh đạo cần chú ý đặc biệt đến cảm xúc của con người. Nếu được áp dụng đúng cách, phương pháp này sẽ gia tăng sự hòa hợp trong nhóm, thúc đẩy tinh thần làm việc của nhân viên, cải thiện quá trình trao đổi thông tin và giải quyết tốt các vấn đề trong doanh nghiệp.

Việc tìm hiểu cách giải quyết xung đột và khả năng lạc quan là cần thiết đối với những người muốn áp dụng phong cách lãnh đạo này.

Ví dụ: Bạn đã được chọn để đảm nhận vị trí trưởng phòng, thay thế người sếp trước đó, người đã thực hiện phong cách lãnh đạo độc đoán. Mặc dù rất phấn khích với cơ hội này, bạn phải đối mặt với một phòng ban đã mất niềm tin vào lãnh đạo do những xung đột trước đây. Trước khi bắt đầu công việc chính, bạn quyết định tập trung vào việc hàn gắn mối quan hệ giữa các nhân viên. Sau hai cuộc họp, mọi người cùng thảo luận về những trải nghiệm của họ dưới thời sếp cũ, và điều này đã làm cho môi trường làm việc trở nên thoải mái hơn. Khi nhu cầu tình cảm của họ được lắng nghe và đáp ứng, nhóm đã trở nên sẵn sàng cho những dự án mới và mục tiêu kế hoạch tương lai.
 

Phong cách Dân chủ – The Democratic Leader

“Bạn nghĩ như thế nào?” là câu nói cửa miệng của những nhà lãnh đạo theo phong cách dân chủ.

Với họ, điều quan trọng nhất là tạo ra sự hợp tác. Họ tập trung vào ý kiến của nhân viên và do đó, họ thường lắng nghe nhiều hơn là chỉ đạo. Phong cách dân chủ tạo ra sự đồng thuận và sự nhất trí tuyệt đối thông qua việc tham gia đóng góp ý kiến của nhiều người.

Phong cách này đặc biệt phù hợp trong các tình huống cần sự hợp tác và xây dựng ý tưởng cùng nhau. Nó sẽ phù hợp với những thành viên nhiệt tình, thông thạo và có khả năng làm việc nhóm. Tuy nhiên, khi nhóm của bạn có những thành viên thiếu kinh nghiệm, năng lực hoặc không đủ thông tin về một tình huống, phong cách này có thể không mang lại nhiều lợi ích.

Để phát triển khả năng lãnh đạo dân chủ, bạn nên cho phép nhân viên tham gia vào quá trình giải quyết vấn đề và ra quyết định, đồng thời đào tạo họ các kỹ năng cần thiết để thực hiện điều đó. Tính chất quan trọng của phong cách này là sự hợp tác, lãnh đạo nhóm và giao tiếp, do đó nhà lãnh đạo cũng cần phát triển khả năng lắng nghe một cách tích cực và khả năng thúc đẩy, tạo động lực cho nhân viên.

Ví dụ: Doanh số bán hàng của công ty đã giảm đáng kể trong hai tháng cuối năm và bạn rất lo lắng. Bạn quyết định tổ chức một cuộc họp công ty và giải thích tình hình. Bạn mời nhân viên tham gia bằng cách đóng góp ý kiến nếu họ có bất kỳ ý tưởng nào giúp giải quyết vấn đề. Trong phần còn lại của cuộc họp, bạn chỉ lắng nghe. Mọi người được tự do đưa ra ý kiến và bạn cùng tất cả mọi người đạt được sự đồng thuận về các bước cần thực hiện tiếp theo dựa trên những thảo luận đã diễn ra.
 

Phong cách Chỉ huy – The Coercive (Commanding) Leader

Câu nói đặc trưng cho phong cách chỉ huy là: “Hãy làm như tôi nói”.

Người lãnh đạo của phong cách chỉ huy nổi tiếng với việc áp dụng cách làm việc cưỡng chế và độc đoán. Họ thường sử dụng mệnh lệnh, các hình thức đe dọa hoặc trừng phạt để kiểm soát tình hình một cách chặt chẽ.

Vì đây là một phong cách mạnh mẽ, có thể ảnh hưởng đến lòng tự ái của nhân viên nếu không áp dụng đúng cách, và có thể gây ra những tác động tiêu cực.

Các nhà lãnh đạo cần xem xét việc sử dụng phong cách chỉ huy trong các tình huống đặc biệt như khủng hoảng, thay đổi lớn, hoặc khi cần phải đối mặt với những nhân viên không hợp tác.

Phong cách này dựa trên sự quyết đoán, tự quản và thúc đẩy. Hãy cân nhắc cẩn thận khi áp dụng phong cách chỉ huy, không nên lạm dụng và chỉ sử dụng khi thật sự cần thiết. Để làm việc hiệu quả trong những tình huống áp lực cao, các nhà lãnh đạo nên học cách quản lý khủng hoảng, suy nghĩ nhanh và đưa ra quyết định một cách nhanh chóng.

Ví dụ: CEO của công ty từ chức, và bạn, với tư cách Phó Chủ tịch, đang ứng cử vào vị trí này. Tình hình trong hội đồng quản trị đang trong tình trạng hỗn loạn, do cổ phiếu của công ty đang giảm mạnh.

Bạn nhận ra rằng cần có một người đứng lên và đảm nhận trách nhiệm. Với thẩm quyền của mình, bạn yêu cầu căn phòng im lặng và xác định các bước cần thực hiện. Bằng cách này, sự sợ hãi đã dịu đi và công việc được tiến hành một cách nhanh chóng. Sau khi khủng hoảng đã qua, bạn chuyển sang phong cách lãnh đạo dân chủ, tôn trọng kinh nghiệm và chuyên môn của đội ngũ quản lý.

Phong cách Dẫn đầu – The Pacesetting Leader

Các nhà lãnh đạo theo phong cách dẫn đầu thường nói “Hãy làm việc thật năng suất giống tôi!”
 

Họ luôn cố gắng làm việc tốt hơn, nhanh hơn và đặt mức đòi hỏi cao cho tất cả mọi người. Do đó, phong cách này tập trung vào hiệu suất công việc và hoàn thành mục tiêu.

Phong cách lãnh đạo dẫn đầu thường phù hợp khi bạn cần đạt được kết quả nhanh chóng, đặc biệt là khi nhân viên của bạn có năng lực cao, nhiệt huyết và không cần sự hướng dẫn chi tiết. Đứng trước một người lãnh đạo có khả năng tạo động lực xuất sắc, tất cả nhân viên đều muốn đóng góp một cách tận tâm nhất.

Tuy nhiên, không nên lạm dụng phong cách này vì đòi hỏi quá cao có thể làm cho nhân viên trở nên quá tải, suy giảm tinh thần và gây ra cảm giác thua kém. Điều này có thể góp phần làm tăng tỷ lệ nghỉ việc của nhân viên.

Vì phong cách này tập trung vào hiệu suất cao, bạn cần tập trung vào đào tạo nhân viên để họ phát huy tối đa tiềm năng và làm việc với hiệu suất cao nhất có thể. Chiến lược này có thể bắt đầu từ việc tuyển dụng đúng người, thực hiện quá trình đào tạo cho nhân viên mới một cách nghiêm túc và triển khai đào tạo tại chỗ (on-the-job training) trong toàn bộ công ty.

Ví dụ: Mặc dù kỳ nghỉ lễ đang đến gần, sếp của bạn vẫn đang đặt áp lực để tăng doanh số bán hàng vào cuối quý, chỉ còn vài tuần ngắn ngủi để thực hiện. Nhóm của bạn đã bắt đầu cảm thấy thiếu động lực trước kỳ nghỉ dài ngày. Bạn hiểu rằng nhân viên có năng lực và có thể chịu áp lực, và nếu họ đạt được mục tiêu hiệu suất, họ sẽ nhận được phần thưởng cuối năm hấp dẫn. Vì vậy, bạn quyết định vẫn làm việc với hiệu suất cao, yêu cầu mọi người làm thêm giờ để đảm bảo kế hoạch. Bản thân bạn luôn là người mẫu trong việc làm thêm giờ và giúp đỡ bất cứ ai cần sự hỗ trợ.

Lưu ý khi áp dụng các phong cách lãnh đạo cảm xúc

Các nguyên tắc của lãnh đạo nhân sự không cố định trong mọi tình huống, vì vậy bạn cần phải đánh giá tình hình và xem xét các yếu điểm và ưu điểm trước khi chọn phong cách lãnh đạo hoặc kết hợp nhiều phong cách cho từng tình huống cụ thể. Tuy nhiên, có những phong cách lãnh đạo phù hợp hơn với các tình huống cụ thể.

Cụ thể, phong cách lãnh đạo Định hướng, Liên kết, Dân chủ và Huấn luyện thường có tác động tích cực tại nơi làm việc, bởi chúng thúc đẩy sự hài hòa và sự hài lòng của nhân viên. Ngược lại, phong cách lãnh đạo Dẫn đầu và Chỉ huy có thể hiệu quả trong việc hoàn thành công việc, nhưng cũng có thể tạo ra môi trường làm việc căng thẳng và thù địch, ảnh hưởng đến động lực và sáng tạo của nhân viên.

Một nhà lãnh đạo xuất sắc không chỉ được biết đến với kiến thức và tài năng, mà còn bởi trí tuệ xúc cảm xuất sắc. Cách họ tương tác một cách tinh tế và khéo léo trong các tình huống sẽ làm cho khó khăn trở nên dễ dàng hơn và giúp mọi mục tiêu trở nên thực hiện được hơn. Đó là người lãnh đạo mà mọi nhân viên đều tìm kiếm và kính trọng.

Nếu bạn đang tìm kiếm những cách để phát triển năng lực cá nhân cũng như nâng cao hiệu quả kinh doanh, hãy tham gia các khóa đào tạo và chương trình huấn luyện tại TOPCEO. TOPCEO là nơi bạn có thể tìm thấy các giải pháp đào tạo cho đội ngũ nhân viên của bạn và các chương trình huấn luyện kinh doanh dành riêng cho doanh nghiệp của bạn. Chúng tôi cam kết cung cấp những kiến thức và kỹ năng cần thiết để bạn có thể phát triển bản thân cũng như nâng cao hiệu suất kinh doanh của mình. Hãy mạnh dạn đặt ra những bước tiến mới và bắt đầu hành trình đạt đỉnh cao cùng TOPCEO.