Zenefits’s Case-Study: Tính Minh Bạch Và Thành Bại Của Doanh Nghiệp

Bài toán văn hóa doanh nghiệp là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho các doanh nghiệp trẻ, bên cạnh những thách thức tài chính và quản trị. Trong bài viết này, chúng tôi muốn chia sẻ hai câu chuyện cần được suy ngẫm, đặc biệt đối với những doanh nghiệp hoài bão xây dựng một văn hóa “đam mê,” như thường thấy ở các startup.

Zenefits, một startup tiềm năng trong lĩnh vực môi giới bảo hiểm y tế tại Mỹ, từng đứng vững tại Thung lũng Silicon với giá trị ước tính lên đến 4,5 tỷ đô la. Tuy nhiên, vào mùa thu năm 2017, một nửa giá trị của công ty này đã tan biến (còn 2,2 tỷ đô) sau khi bị bắt gặp sử dụng phần mềm để “lách luật” qua các thủ tục pháp lý và cấp phép.

Trong khi đó, Netflix, một startup nổi tiếng cung cấp dịch vụ truyền hình trực tuyến, đã không gặp phải những vấn đề tương tự và thậm chí đang đe dọa tồn tại của các kênh truyền hình truyền thống.

Vậy điểm khác biệt chính giữa Netflix và Zenefits là gì? Câu trả lời là minh bạch trong hoạt động vận hành của họ. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ khám phá khía cạnh độc hại của văn hóa doanh nghiệp đang đe dọa các startup tiềm năng, và đồng thời nêu bật những giá trị mà một công ty khởi nghiệp cần hướng đến.

Văn hóa độc hại, thiếu minh bạch đã khiến Zenefits sụp đổ như thế nào?

Khi nói đến khía cạnh văn hóa độc hại và thiếu minh bạch trong các doanh nghiệp khởi nghiệp, trường hợp của Zenefits rõ ràng là một ví dụ điển hình. Đến ngày nay, môi trường làm việc tại công ty này vẫn bị mô tả bởi những cựu nhân viên là “đầy rẫy sự không minh bạch, hỗn độn và mắc nhiều lỗi”.

Ngay từ khi mới thành lập, Zenefits đã tập trung vào mục tiêu tăng trưởng và xây dựng giá trị cốt lõi của họ. Parker Conrad, người sáng lập kiêm CEO của công ty, xác định thành công của Zenefits là “doanh thu cao và lợi nhuận vượt trội.” Thậm chí, triết lý này còn được ủng hộ bởi nhà đầu tư rủi ro Andreesen Horowitz. Ông liên tục đặt ra những chỉ số hiệu suất không thể đạt được và mở rộng bộ phận kinh doanh để đạt được mục tiêu này.

Chỉ trong vòng 9 tháng đầu năm 2015, số lượng nhân viên của Zenefits đã tăng lên gấp ba lần! Họ làm việc liên tục từ 12 đến 13 tiếng mỗi ngày với triết lý “Ready, Fire, Aim!” (Tạm dịch: Đã sẵn sàng, đã thực hiện, sau cùng mới chỉnh sửa). Triết lý này được thể hiện qua những hành vi liều lĩnh của nhân viên (được khuyến khích bởi lãnh đạo) như việc nói dối khách hàng tiềm năng chỉ để bán các sản phẩm của công ty.

Đối với những nhà điều hành, triết lý này thể hiện ở việc họ dành phần lớn thời gian và tiền bạc để “lách luật” thay vì xây dựng chiến lược phát triển bền vững.

Cách Zenefits vận hành cũng không mấy cởi mở khi quy trình tuyển dụng và đào tạo thường thiếu tương tác. Hơn nữa, thăng tiến nghề nghiệp trong công ty thường dựa vào hiệu suất bán hàng của nhân viên, mà không quan tâm đến kinh nghiệm và kỹ năng quản lý của họ.

Chính sự phát triển sai lầm này đã khiến Zenefits không thể biến mình từ một startup tiềm năng thành một công ty lớn mạnh. Sau giai đoạn đầu hoàn hảo, Zenefits sụp đổ vào cuối năm 2015.

Bầu không khí tiêu cực nhanh chóng tràn ngập công ty sau khi bê bối sử dụng phần mềm (do CEO Conrad lập trình) để vi phạm quy định về bảo hiểm của chính phủ bị phơi bày. Vào đầu năm 2016, Zenefits đã phải giảm 17% lực lượng lao động (khoảng 205 người), bao gồm cả Conrad và các cấp quản lý cao cấp.

CEO mới của Zenefits, David Sacks, đã thừa nhận: “Chính văn hóa thiên về lợi nhuận, ép buộc nhân viên làm những điều không đúng chỉ để đạt được mục tiêu đã đưa công ty vào khủng hoảng. Chúng tôi cam kết kiểm soát và cải thiện tình hình.”

Trong một bước tiến mới nhất, công ty đã thay đổi triết lý làm việc từ “Ready, Fire, Aim!” thành “Operate with Integrity” (Tạm dịch: Hành động với tính liêm chính).

Netflix và tấm gương phát triển “liêm chính” cho các startup tiềm năng

Khác biệt hoàn toàn với tình hình của Zenefits, Netflix đã trải qua một giai đoạn kinh doanh vô cùng thành công, và điều này không thể thiếu sự hỗ trợ từ một văn hóa doanh nghiệp có tính minh bạch làm trụ cột.

Nếu Zenefits tập trung vào việc tăng trưởng doanh thu, khuyến khích nhân viên lách luật và lừa dối khách hàng trong văn hóa của họ, thì Netflix đã xây dựng một môi trường minh bạch, nơi mỗi cá nhân được động viên thực hiện những việc mà họ tin là đúng, và có thể thẳng thắn chia sẻ quan điểm cá nhân với cấp trên và đồng nghiệp.

Trong các hoạt động và quy trình hàng ngày, nhân viên của Netflix được tự do tiếp cận thông tin và phát triển kỹ năng của họ, nhưng đồng thời họ cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt những nguyên tắc đạo đức làm việc, an toàn lao động và bảo mật dữ liệu. Họ coi trọng tinh thần đoàn kết, ưu tiên hoạt động nhóm và sẵn sàng loại bỏ những “người tài xuất sắc nhưng không có đạo đức” (brilliant jerk).

Netflix nổi tiếng với chế độ lương thưởng rõ ràng và đứng đầu trong danh sách các công ty tại Thung lũng Silicon về mức lương và phúc lợi. Tất cả hình thức thanh toán tiền công tại công ty này đều được công bố một cách minh bạch, và thậm chí nhân viên còn được quyền lựa chọn cách nhận lương, bằng tiền mặt hoặc cổ phiếu công ty.

Nhờ tính minh bạch này, Netflix đã ghi nhận một sự tăng trưởng đáng kinh ngạc trong doanh thu, kép tỷ lệ trong 5 năm gần đây. Số lượng người dùng của họ đã tăng gấp ba lần và doanh thu ròng “bùng nổ” từ 17 triệu đô la lên 186 triệu đô la. Thậm chí, so với năm 2014, giá cổ phiếu của Netflix đã tăng lên gấp mười lần.

Những thành công này là minh chứng rõ ràng cho việc tại sao văn hóa doanh nghiệp, và đặc biệt là tính minh bạch, chính là hướng dẫn cho một doanh nghiệp trong cuộc hành trình kinh doanh của họ.

Bài học: Sự thành bại của doanh nghiệp nằm chính văn hóa tiếp cận hoạt động kinh doanh của họ, mà trong đó, tính minh bạch là yếu tố then chốt

Nhìn chung, để xây dựng một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ với tập trung vào tính minh bạch như Netflix, các doanh nghiệp cần phải tạo ra sự kết nối chặt chẽ giữa sáu khối giá trị sau đây:

• Giá trị: Là những khía cạnh được xây dựng để làm nền tảng cho mọi hoạt động doanh nghiệp như niềm tin, đạo đức và chuẩn mực.

• Tài nguyên: Là những nguồn lực tài sản mà một công ty có thể phát triển, đồng thời mua và bán như khách hàng, sản phẩm, nhân viên, công cụ và tiền mặt.

• Thành công: Là định nghĩa của ban lãnh đạo và nhân viên về mục tiêu của doanh nghiệp, phải được liên kết với những hình thức đo lường, công nhận và khen thưởng khi hoàn thành mục tiêu.

• Hành vi: Là cách thức mọi người trong doanh nghiệp, từ ban lãnh đạo đến nhân viên, hoạt động dựa trên giá trị cốt lõi.

• Quy trình: Là cách thức kết hợp và chuyển đổi các nguồn lực để tạo ra giá trị cho khách hàng và công ty, bao gồm việc lập ngân sách, tuyển dụng, R&D, bán hàng và tiếp thị.

• Môi trường: Là yếu tố về tình trạng và chất lượng của môi trường làm việc trong doanh nghiệp.

Sáu khối giá trị này có mối liên kết mật thiết và tương quan, vì vậy việc thiếu bất kỳ một trong số chúng cũng có thể dẫn đến sự suy thoái trong tinh thần minh bạch của doanh nghiệp.

Ví dụ, trường hợp của Zenefits là một ví dụ điển hình về việc thiếu điều chỉnh trong giá trị cốt lõi, với tập trung chính vào lợi nhuận, đã định nghĩa sai về thành công. Điều này đã dẫn đến quy trình làm việc thiếu tính minh bạch, tạo ra môi trường không minh bạch với hành vi của nhân viên và lãnh đạo thường chứa đựng sự “gian lận”. Những con số “vàng” trên bảng cân đối kế toán cuối cùng trở nên vô nghĩa khi công ty bị rỗng rãi từ bên trong.

Ngược lại, Netflix đã thành công bằng cách cân nhắc giữa tăng trưởng và việc tích hợp sáu yếu tố văn hóa này vào thành công tổng thể. Đây là một bài học quý báu mà các doanh nghiệp khởi nghiệp cần học hỏi, để phát triển và trở thành các tổ chức lớn mạnh và bền vững.

Nhưng điều quan trọng nhất là rằng, Zenefits đã là một bài học đắt giá đối với các doanh nhân khởi nghiệp, nhấn mạnh sự cần thiết của văn hóa doanh nghiệp và tính minh bạch, và cảnh tỉnh những tổ chức hiện đang xem thường vấn đề này.

Nếu bạn đang tìm kiếm những cách để phát triển năng lực cá nhân cũng như nâng cao hiệu quả kinh doanh, hãy tham gia các khóa đào tạo và chương trình huấn luyện tại TOPCEO. TOPCEO là nơi bạn có thể tìm thấy các giải pháp đào tạo cho đội ngũ nhân viên của bạn và các chương trình huấn luyện kinh doanh dành riêng cho doanh nghiệp của bạn. Chúng tôi cam kết cung cấp những kiến thức và kỹ năng cần thiết để bạn có thể phát triển bản thân cũng như nâng cao hiệu suất kinh doanh của mình. Hãy mạnh dạn đặt ra những bước tiến mới và bắt đầu hành trình đạt đỉnh cao cùng TOPCEO.